بررسی ضرورت افزایش تولید تخم مرغ های خوراکی و نقش آن در امنیت غذایی

دکتر محمودرضا اثناعشری*

*عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

دانشگاه پیام نور- گروه علمی کشاورزی- بخش علوم دامی- تهران 4697-19395- ج.ا. ایران

پست الکترونیک: [e-mail]

بر اساس برآوردهای FAO، امروزه بیش از یک میلیارد نفر در سراسر جهان از گرسنگی رنج می برند. از طرفی، کارشناسان مواد غذایی، تخم مرغ را کوکتل معدنی نامیده و معتقدند که این ماده پروتئینی، حاوی انواعی از ریز ذرات غذایی متعادل و کاملی است که نیازهای یک فرد عادی را پاسخگو است. در واقع تخم مرغ قدرتی دارد که می تواند نیازهای افراد مختلف را پاسخگو باشد. بنابراین، طی سالیان آینده، قدرت این محصول با ارزش در تغذیه مناسب افراد و قیمت پائین آن سبب می گردد تا جامعه جهانی به مصرف بیش از پیش آن روی آورند. بنابراین، چگونه می توان با منابع کمتر به تولید بیشتری دست یافته و افزایش داشت؟ کارشناسان معتقدند در صورتی کشورهای مختلف در تولید منابع مختلف پروتئینی طی 40 سال آینده موفق خواهند بود که تولید سه برابری حال حاضر خود را پیش بینی نموده و در جهت دستیابی به آن برنامه ریزی دقیقی داشته و در آن جهت حرکت کنند. با توجه به شرایط اقتصادی حال حاضر جهان، چگونه می توان با کاهش هزینه ها، راندمان تولید را بهبود بخشید؟ تحت چنین شرایطی اکثر کارشناسان جهانی صنعت تخم مرغ معتقدند، بایستی بر نتیجه انجام کار تمرکز داشت و نه تکنولوژی. این گفته بدان معناست که اگر قادرید در شرایط پرورش در قفس به تولید مناسب دست یابید،  به کار خود ادامه دهید. اگر تولیدات ارگانیک یاری می رساند تا تولیدات بیشتری داشته باشید، از همین روش استفاده کنید و بر روی نتیجه انجام کار خود تمرکز نمائید. سالهای آتی، سالهایی حیاتی است. تولیدکنندگان بایستی به افزایش تولید بیندیشند و در این راه از تجربیات و روشهای مناسبی بهره جویند و از حواشی اجتناب ورزند. تا سال 2050 میلادی بشر بایستی تا 120 درصد، تولید تخم مرغ را افزایش دهد. اما این تولید تخم مرغ چه تاثیری بر محیط زیست خواهد گذاشت؟ بر اساس تحقیقاتی اخیر که در کنفرانس IEC در پاریس به آن اشاره شد، این نکته به اثبات رسیده که تولید تخم مرغ در قفس، با کمترین تولید گازهای گلخانه ای همراه خواهد بود. از سوی دیگر، بهره گیری از پیشرفتهای علم ژنتیک مانند تولید و استفاده از ذرت های هیبرید، علاوه بر آن که راندمان مناسبی خواهد داشت به کاهش آلودگی های زیست محیطی توسط صنعت طیور تخمگذار، منجر خواهد شد. جهان نیازمند تولیداتی می باشد که در عین حال که از کیفیت مناسبی برخوردار می باشند، آلایندگی اندکی نیز برای محیط زیست داشته باشند.

ارزیابی ارزش غذایی و ترکیبات ویژه تخم مرغها در تغذیه و سلامت انسان

دکتر محمودرضا اثناعشری*

*عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور

دانشگاه پیام نور- گروه علمی کشاورزی- بخش علوم دامی- تهران 4697-19395- ج.ا. ایران

پست الکترونیک: [e-mail]

چکیده:

باور عمومی اینست که تخم مرغ دارای مقادیر بالایی از کلسترول بوده و سبب افزایش کلسترول خون می شود. در حقیقت، تخم مرغ حاوی دارای مقادیر زیادی از ترکیباتی است که در تقویت سیستم ایمنی و سلامتی نقش دارند. تخم مرغ شامل بیشترین مواد مغذی، با قابلیت هضم بالا و منبعی سرشار از اسیدهای آمینه ضروری، اسیدهای چرب، مواد معدنی و ویتامینها (بجز ویتامین C) است و با این ارزش غذایی ممتاز، با قیمت ارزانتری عرضه می شود. یک تخم مرغ از یک فنجان قهوه، چای، نوشیدنی های الکلی و غیر الکلی که جز شکر و ترکیبات مضر چیز دیگری ندارند، ارزانتر و از لحاظ ارزش غذایی بالاتر بوده و بر خلاف بسیاری از میوه ها و سبزیجات فصلی، در تمام طول سال در دسترس است. هر تخم مرغ با 7 گرم پروتئین، 6 گرم از چربی قابل هضم، اسیدهای چرب غیر اشباع (MUFA و PUFA)، فسفولیپیدها، ویتامین E و کلسترول مورد نیاز برای بدن و سایر بافتهای عصبی، فراورده ای سالم و مقوی بوده و کمترین ضرر را دارد. یک تخم مرغ می تواند 5/11% از پروتئین، 7/11% از اسیدهای چرب غیر اشباع چند رشته ای (PUFA)، 23% از اسیدهای چرب غیر اشباع یک رشته ای (MUFA)، 100% از فسفولیپید، 5/83% از ویتامین A، 19% از ویتامین D، 1/13% از ویتامین B₂، 160%  از ویتامین B₁₂، 40% از اسید فولیک، 16% از ویتامین E، 17% از اسید پانتوتنیک، 40% از بیوتین، 1/19% از کولین، 9/17% از فسفر، 15% از منیزیم، 3/4% از آهن، 8/8% از کلسیم، 20% از مس، 9/8% از روی، 20% از ید و همچنین سایر مواد مغذی که از احتیاجات غذایی برای یک فرد بزرگسال در روز است را تامین کند. همچنین تخم مرغها دارای ترکیبات ویژه ای از قبیل IgY، لسیتین، فسفیتین، لومیکروم، لومیفلاوین، کرومیوم، سلنیوم، سولفورافان، تااورین، اوآلبومین و ... هستند که در ارتقاء سلامتی و پیشگیری از بیماریهای قلبی-عروقی، آلزایمر، سرطان، روتاویروس، اشریشیاکولی، عفونتهای استافیلاکوکی و استرپتوکوکی، سالمونلوزیس، سودوموناس و در افزایش طول عمر مبتلایان به ایدز، نقش دارند. تخم مرغها بهترین وسیله ناقل برای تحویل دادن این ترکیبات ویژه حمایت کننده سلامتی به انسانها با قیمتی ارزان هستند. بعلاوه، امروزه تخم مرغ ها  به صورتهای متفاوتی در بازار عرضه می شوند، از قبیل تخم مرغهای رژیمی، غنی شده، امگا تری و ... که نقش مهمی در سلامت انسان دارند.

واژه های کلیدی: تخم مرغ، سلامت، انسان، ارزیابی، ارزش غذایی.